środa, 2 czerwca 2021

Żarki 9 maj 2021

Dziś zapraszam na wycieczkę do Żarek,- miasta, w którym razem ze mną zobaczycie:
-Muzeum Dawnych Rzemiosł w Starym Młynie
- Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin
-Kirkut w Żarkach
-Stodoły
-Synagogę
-Ruiny kościoła św. Stanisława, biskupa męczennika 
Żarki - miasto w województwie śląskim, w powiecie myszkowskim. Po raz pierwszy o Żarkach wspomniano w spisie świętopietrza z lat 1325–1327. W 1370 r. Osadę otrzymał jako lenno książę Władysław Opolczyk. Prawa miejskie miasto uzyskało przed 1382 r. a  w 1406 r. Władysław Jagiełło przeniósł je z prawa polskiego na prawo średzkie. W 1466 r. miał tu istnieć  zamek, którego bronił podczas najazdu Jakub KrezaW 1556 r. ustanowiono w mieście targ, który odbywał się w każdy wtorek. W 1595 roku miasto położone w powiecie lelowskim województwa krakowskiego było własnością Aleksandra MyszkowskiegoOkoło 1620 r. Mikołaj Koryciński rozpoczął tu budowę dworu obronnego. W 1664 r. miasto zostało zniszczone przez  pożar. Żarki utraciły prawa miejskie za udział mieszkańców w powstaniu styczniowym, które odzyskało dopiero  1 lipca 1949 r.  (miasto utworzono z gromad Żarki i Leśniów na podstawie rozporządzenia Ministra Administracji Publicznej z 9 sierpnia 1949 r.).


Muzeum Dawnych Rzemiosł w Starym Młynie  

Młyn elektryczny, w którym mieści się muzeum, został zbudowany na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Powstał najprawdopodobniej z inicjatywy prywatnego inwestora o nazwisku Siedlecki. Około roku 1952 młyn został upaństwowiony. Początkowo zarządzało nim Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Myszkowie. W 1971 został przekazany Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" w Żarkach. W 2005 roku podjęto decyzję o całkowitym zawieszeniu jego działalności, jednak w latach 2013-2015 niszczejący młyn poddano renowacji i zaadaptowano na Muzeum Dawnych Rzemiosł.  W muzeum na parterze prezentowane jest oryginalne wyposażenie młyna, natomiast  na piętrze znajdują się eksponaty, wzbogacone multimedialnymi prezentacjami, pokazujące rzemiosła od wieków obecne w Żarkach: szewstwo, bednarstwo i kołodziejstwo .














               Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin                                                                               
Sanktuarium maryjne znajduje się w, Żarkach w dzielnicy Leśniów.                               
Drewniany kościół istniał prawdopodobnie już tutaj  w 1325 r.  Właściciel Żarek Józef  Męciński w dniu 16 maja 1706 r. przyznał paulinom na kościół wraz z drewnianym klasztorem, wcześniej użytkowany przez dwa lata przez zakon karmelitów bosych. W 1755 r. rozpoczęła się budowa murowanego klasztoru, która została ukończona w 1768 r. Przybudowano do niego kościół, przedłużono nawę, wzniesiono murowaną kruchtę, a szczyt ozdobiono wieżyczką z dzwonkiem, czyli tak zwaną sygnaturką. Wewnątrz powstał w 1730 r. barokowy ołtarz, w którego centrum umieszczono cudowną figurę Matki Boskiej. W XVIII w. wzbogacono także wnętrze konfesjonałami, rokokowymi ławkami i balustradami. Z XIX w. pochodzą dwa boczne ołtarze: św. Józefa i św. Pawła Pustelnika.






Kirkut w Żarkach.

Podczas długich dziejów tutejszych Żydów powstały trzy cmentarze. Po najstarszym nie został żaden ślad. Drugi kirkut, przy ul. Górki, nie wiadomo dokładnie kiedy został zrównany z ziemią. Na jego terenie postawiono pomnik z wmurowanym fragmentem jedynej odnalezionej macewy (płyta nagrobna) . Data na niej wyryta informuje nas, że kirkut założono już w XVII wieku. Na najmłodszym cmentarzu , położonym przy ul. Polnej , są nagrobki z wieku XIX i XX. Zajmuje on obszar 1,5 ha. Zinwentaryzowano około 1100 nagrobków, najczęściej w formie typowej macewy lub obelisku.






Stodoły

Stodoły powstały na przełomie XIX i XX wieku, w skupisku, z dala od zabudowań mieszkalnych. Stara, historyczna zabudowa Żarek, była tak ciasna, iż nie pozwalała gospodarzom na budowanie stodół przy domach. Pierwotnie stodoły były drewniane i kryte słomą.  Niestety pożar z 1938 roku strawił budynki pełne zbiorów. Stodoły szybko odbudowano, tym razem  już  z kamienia i cegły, a dachy pokryto dachówką. W 1988 roku były tłem dla filmu "Powrót wabiszczura".




Synagoga

Synagoga w Żarkach jest jedyną zachowaną spośród trzech istniejących kiedyś  w mieście wolno stojących synagog. Synagoga została zbudowana około 1870 r. z inicjatywy Żydów postępowych. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali synagogę, a następnie została uszkodzona podczas bombardowania. Po zakończeniu wojny, w latach 1954-1957 budynek synagogi został przebudowany na potrzeby Miejsko - Gminnego domu Kultury, który znajduje się w niej do dnia dzisiejszego.




                                 
                            Ruiny kościoła św. Stanisława, biskupa męczennika                                    
Kościół zbudowany został przed rokiem 1782 z łamanego kamienia wapiennego. Wznosi się na wzgórzu Laskowiec, w miejscu przydrożnej drewnianej kaplicy. Kaplica ta wzmiankowana była w 1595, 1748 i 1763 roku, jako stojąca przy ważnym trakcie handlowym prowadzącym z Krakowa do Częstochowy. Świątynia od połowy XIX w. , która popadła w ruinę, w latach 1982–1983, dzięki członkom Towarzystwa Przyjaciół Żarek, została odgruzowana oraz przeprowadzono tu  badania archeologiczne.




Niedzielna wycieczka do Żarek była udana. Muzeum Dawnych Rzemiosł ze względu na pokazy multimedialne jest warte pokazania dzieciom. Można spróbować zrobić mąkę przy pomocy żarna.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz